yüzüklerin efendisi

iyiliğin kötülüğe karşı savaşını, fedakarlığı, arkadaşlığı, bağımlılığı anlatan, hayata dair bir sürü detayı farklı bir gözle sunan, tolkienin harika eseri. başlangıcından sonuna kadar bir çok defa şekil değiştirmiş bir kurgu,. temelini ele almak için silmarillion yazılmış tolkien tarafından. detaylara fazla düşkün olan tolkien yüzüklerin efendisini yazarken çok fazla bekleyip, bir sürü öykü ve şiirler ile farklı bir atmosfer yakalamıştır. çağımızdaki bir sürü oyunu şekillendiren ve hayata dair alternatif bir bakış açısı geliştiren, fantastik dünyanın temeli.. ilk başta tolkien silmarillion ile birlikte basılmasını istemiştir. ayrı kitaplar olarak değerlendirmemiştir eseri. yayıncısı ile ilgili sorunlardan dolayı, üç parçaya ayırmış ve tabi silmarillionunda ayrı bir halde basılmasına, mecburen izin vermiştir. the hobbit ile çocuklarına anlattığı hikaye, yüzüklerin efendisi ile büyüklerin dünyasına girmiştir. tamamlanması uzun yıllar alan eser, uzun zamandır filme de çekilmeyi bekliyordu. peter jackson bu işin altından yüzünün akı ile çıkmıştır. yayınlanan seri elbette kitap kadar zengin detaylar içermemektedir. bu tolkienin kullandığı destansı dil ile arayı açan bir durumdur. hayal gücünde farklı şekillenen kitabın, sahnede nasıl durduğunu bu düzlem ile değerlendirmek haksızlık olacaktır. hobbitin çekilmeye başlandığı bu günlerde, daha fazlasını arayanlar için güzel bir alternatif ortaya çıkmaktadır. kökeni the hobbit ile başlayan hikaye, yüzüklerin efendisi ile farklı bir yapıya bürünmüş, devam eden zaman içinde the hobbit e geri dönülmesiyle farklı bir açılım kazanmıştır. insanlarda neden bağımlılık yapmaktadır? bu soru sanırım kadim günlere duyulan özlemle alakalıdır. sanayi ateşlerinde yanan two towers ve kötü bir büyücüye dönüşen saruman, çağımızın detaylarını alternatif bir yerden ortaya çıkarmaktadır. bu destansı kitap ve tolkienin kullandığı dil, haritalar, elflerin dünyası ve dwarflar ile boyut değiştirmektedir. orta dünya denilen yerde yaşamak isteyen bir sürü insanı ortaya çıkarmıştır. arayışlarımız genelde kafamızdaki mükemmeli canlandıran detaylar ile eskiye dönük kalmaktadır. eski bayramlar mevzusu gibi. detayların çok fazla olduğu bir dünya, yüzüklerin efendisinde olduğu gibi kafamızdaki dünya algısını farklılaştırmaktadır. herkesin "umut" üzerine arayışları farklı olmakla birlikte, alternatif senaryoların iyiliği tanımlaması da gerçekten takdire şayandır. gözlerimizin önüne sürülen bu dünya içinde çok fazla detay ve ırk barınırken, çağımızdaki oyun senaryoları ve frp tabanlı mevzular için, sınırlar daha fazla aşılmaktadır. yüzüklerin efendisindeki karakterler ölümsüz, inanılmaz güçlü ya da tüm büyüleri ezbere bilen büyücülerin yaşadığı bir dünya gibi değildir. temel aldığı duygulara göre "çaba" ile şekillenen ve insani değerlerin ya da iyiliğin nasıl olması gerektiğine dair soruların cevaplarını sunmaktadır.

tolkien in kafasındaki orta dünya o kadar fazla detayla ortaya çıkmaktadır ki, kırlarda dolaşan ya da şarkılar söyleyen ozanlar değil de bizmişiz gibi hissettirmektedir. dünya aslında sadece insanoğlunun değil, bir sürü eski yaratığın da yaşadığı daha karmaşık bir düzleme çekilmektedir. her ırkın ya da bakış açısının geliştiği gibi kötülük ve iyilik algısını net olarak ortaya sunmaktadır. tolkienin dünyasında kaotik varlıklardan çok az bulunur. ya iyidir ya kötüdür. arasında gidip gelen bir kaç karakter dışında, kurgulanan bir dünya griden uzak, siyah ve beyazın etkisi altındadır. tolkienin hayatına baktığımızda savaşlardan çok etkilendiğini çok net görebiliriz. oxfordda geçen uzun çalışma saatleri, çocuklarının daha iyi bir hayata kavuşması için okuduğu sınav kağıtları, entelektüel düzlemde arkadaşları ile birarada olduğu klubü ve bu insanlar ile diyalogları, yüzüklerin efendisindeki özlemi daha net ortaya koymaktadır sanırım. tolkien beklediği gibi bir hayat yaşamamıştır. bu yüzden yüzüklerin efendisindeki son, belki de kafasında kendi hayatı için kurguladığı son ile aynıdır. taşındığı ev, karısı, çocukları, oxford, koyu bir katolik oluşu ve detaylarla dolu bir dünya ile tolkien hayatına devam etmiştir.

sorulan sorulara tolkien çok net cevaplar vermemiştir. soruların cevapları için hayatı boyunca üzerinde çalıştığı silmarillion, gelişmiş değişmiş. bir sürü öykü,dil, şiir, eklenen ırklar ve soyağaçları ile sonu gelmez bir döngüye girmiştir. yaşadığı son ana kadar silmarillion üzerine çalışmış ama tamamlayamamıştır. eserlerinin yasal varisi olan cristopher tolkien babası öldükten sonra, bir gönül borcu olarak silmarillion u derlemiş ve hayranların ilgisine sunmuştur. tolkien hayatındaki belli zorluklar ve tıkanma yüzünden uzun süreler yüzüklerin efendisi yazımına ara vermiş ama bir şekilde kafası bu dünya ile meşgul olmuştur. tolkien belli semboller ile ne demek istedi? hala tam olarak anlaşılabilmiş değildir. koyu bir katolik olan tolkien in hayatının eseri olan yüzüklerin efendisi eserinde çok fazla dinsel temalar kullanmamıiştır. kendisine göre hristiyanlığı sembolize eden yerler olmasına rağmen, pagan inanışların daha fazla yer bulduğu bir dünyaya çevrilmiştir. tolkien bu mevzular üzerine çok konuşmasa da, aslında bu durum hakkında ne düşündüğünün muğlak olması, bazı okuyucular için kafa karıştırıcı olmuştur.

tolkien eserlerini kendi çizimleri ile zenginleştirmiştir. haritalar ve soyağaçları ile zenginleşen silmarillion belki de bu yüzden tam bir bütünlüğe ulaşmamıştır.bu kadar fazla detayı yıllar içinde nasıl biriktirdi ve o zamanı nerden buldu? bu sorunun cevabı belki de oğlu cristopher da yanıt bulmaktadır.

tolkien bir çok yazar için ilham kaynağı olmuştur. arkasından devam eden dünyada, frp diye bir oyun gelişmiş. ejderha mızrağı ve unutulmuş diyarlar gibi major eserlerin yanında, bir sürü irili ufaklı eserin yayınlanması ile düşündüğü dünya daha fazla detaya bürünmektedir. elbette her yazarın sunduğu dünya, orta dünya değildir. bir çoğu için farklı dünyalar ve isimler verilmiştir. ırklar benzer olmasına rağmen, bulundukları dünyayı algılayışları ve çıktıkları maceralar birbirlerinden çok farklı yerlere gelmiştir. tolkienin diline alışanlar başka bir dünyanın dili ile hemen kaynaşamasa da, alternatiflerin çoğaldığı bugünlerde okumak keyif verici hale gelmektedir. beklenen ya da hayal edilen bir sürü dünya artık çağımızda zirvesine ulaşmıştır.

tolkien bir öncü ve bu dünyaların babası konumunda yer almaktadır. çok fazla detayla süslediği orta dünya, elflerin gidiş, cüceler, insanlar ve orclar için yeni kapıların açılmasını sağlamıştır. kafamızdaki ırklar, tolkienin zengin anlatımı ile boyut değiştirmiş ve oyunlar ile gerçek dünyada kendilerine yer bulmuştur. tolkienin yürüdüğü yolda yürüyenler için zaman farklı akmaktadır. tolkienin dehası bu yeni dünyaları beslerken, kendisi için de savaşın olduğu bir dünyada huzurlu bir yolculuğu anımsatmaktadır. tolkien bir nesli etkiledi ve arkasından yetişen yeni bir nesil için kaynak konumuna geldi. eserleri ile çok ciddi atılımlar yaptı ve hayal gücümüzü zenginleştirdi. alternatif bir dünya arayanlar için orta dünya yeni bir kapı oldu. haritalar, ırklar ve iyiliğin yaşadığı bir dünya, herkesin umudu haline geldi. tolkien belki de bazı insanların içindeki iyiliğe dokundu, kötü olanlar da kendilerine yer buldular ama "umut" un devam ettiği bir dünya ile huzur bulanlar çoğaldı. her yeni başlangıçta olduğu gibi tolkien de çok fazla sıkıntı çekti. erken yaşlarda kaybettiği ailesini, kendi ailesi ile gidermeye çalışan bir beynin kaçtığı bir dünyadan bahsediyoruz. bu bize göre kaçıştı. tolkien için nefes almak gibiydi. her yeni başlangıç gibi tolkien bir çok insanı etkiledi. arayışlarında farklı kapılar açtı. edebiyatı şiir ve öyküleri ile zenginleştirdi. beklediği dünya buydu ya da yaşamak istediği dünya buydu, bu konuda çok fazla detay yok. tolkien alternatif bir dünya arayışı için köprü oldu. bu köprüyü bir sürü insan kullandı ve kullanmaya devam ediyor. uzun bir zaman tolkien ismi ile yaşayacak gibi duruyor çağımızda gelişen bireyselliği göz önüne alırsak. tolkien bu kapıyı araladı ve o kapıdan bir sürü kişi geçti. hayallerimize açılan kapılar için tolkien bir kaynak. bu kaynak uzun zamandır beklediğimiz susuzluk için rahatlatıcı bir yapıda kendini buluyor. arayışı olanlar için orta dünya bir kaçış ya da bir köprü. insanların algısını şekillendiren bu dünyada aralanacak daha bir çok kapı var sanırım. zaman tolkienin ne kadar başarılı olduğunu gösterecek. tolkien orta dünyaya imzasını taşırken, hayallerin, umudun, savaşın, kötülüğün, mücadelenin, devam etmenin kapısını araladı. bu kapı hala orada orman elflerinin koruduğu yerde ve orclardan çok uzak. dwarfların kazdığı derinliklerde ışık yeniden aralanacak ve iyilik insanların dünyasında kendisine yeniden yer bulacak. umudun tahtta kaldığı bu dünyada herkesin kendine ait dersleri barınmaktadır. bu dersleri alanlar elflerin göç ettiği limanlarda kendilerine yer bulabilecekler kim bilir. macera hala devam ediyor. umutların bittiği bir dünyada yeniden umudu şekillendiriyor.